Diễn đàn Quốc gia phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam đã khép lại cách đây vài giờ đồng hồ, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, các cuộc cách mạng công nghiệp, đặc biệt là cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 là cơ hội lớn dành tặng cho các quốc gia đang phát triển tiến lên trở thành các quốc gia phát triển

Bộ trưởng đã có bài phát biểu tại lễ bế mạc Diễn đàn Quốc gia phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam:

"Mỗi cuộc cách mạng diễn ra chỉ thay đổi khoảng từ 5 đến 6 quốc gia đang phát triển trở thành các quốc gia phát triển. Ở cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 3, chỉ có 6 quốc gia tận dụng được cơ hội này, nó là một cơ hội lớn nhưng không phải dành cho tất cả. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 cũng sẽ đi theo quy luật đó và chỉ một số nước nắm bắt được thời cơ mới có thể trở nên cường thịnh, cụ thể, cơ hội đó chỉ dành cho những quốc gia đi đầu. 

Nếu Việt Nam đi sau các đất nước khác 20-30 năm, giống như ở cuộc cách mạng công nghệ lần thứ 3 thì chúng ta sẽ đặt vấn đề để theo kịp, đi cùng và vươn lên. Ở cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, Việt Nam và các nước phát triển đứng chung tại một vạch xuất phát. Không chỉ thế, các nước phát triển không mấy mặn mà với cuộc cách mạng lần này vì họ đang chững lại và hài lòng với thực tại. Khi chúng ta no đủ thì chúng ta sẽ không có động lực để thay đổi. 

Thanh toán trên nền tảng di động (Mobile Money) đã bắt đầu phát triển từ Kenya - một quốc gia nghèo khó ở Châu Phi cách đây 13 năm về trước. Chỉ có những đất nước khó khăn và nghèo khó, thì họ mới có khát vọng vươn lên, có dũng cảm để là những nước đi đầu. Do đó, trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 này cùng với xu hướng chuyển đổi số, Việt Nam hãy tự tin trở thành quốc gia đi đầu. Vì đi đầu, chúng ta sẽ có nhiều cơ hội hơn để bứt phá vươn lên và giỏi hơn về công nghệ. Và như vậy, nhất định thế giới sẽ đến đây và sản phẩm make in Việt Nam sẽ vươn ra toàn cầu.

Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 có một ý nghĩa rất quan trọng. Ở những cuộc cách mạng đã diễn ra, phân biệt rất rõ giữa những người sáng tạo công nghệ và những người sử dụng công nghệ. Cũng vì thế, người nào sử dụng công nghệ sẽ mãi mãi chỉ là người sử dụng công nghệ. Ở cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, công nghệ ở đây là công nghệ nguồn, để sản phẩm tiến đến bước sử dụng được cần một chặng đường dài nữa. 

Ví dụ như đối với công nghệ AI, akachain cung cấp công nghệ hiện đại này như một dịch vụ hàng tháng, nhưng để AI có thể nói được tiếng Quảng Bình, bắt buộc phải nhờ đến một doanh nghiệp công nghệ của Việt Nam để phát triển.

Giá trị của việc phát triển này mang lại rất nhiều ý nghĩa to lớn. Bởi vậy, người dùng công nghệ cũng có thể là người phát triển công nghệ. Người nào càng sử dụng công nghệ nhiều bao nhiêu thì người đó càng giỏi hơn bấy nhiêu về công nghệ. 

Nền tảng chẩn đoán hình ảnh y tế hiện đại hoạt động bằng AI - DrAid nếu không được mang ra sử dụng, không có đủ bệnh nhân, không có nhiều hình ảnh để chẩn đoán thì không thể nào thông minh lên được. Vì vậy, trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, người dùng thực ra mới chính là người quyết định. Điều này rất khác biệt so với các cuộc cách mạng công nghệ trước đây, đã qua rồi cái thời người nào nắm được công nghệ thì người đó là người có quyền quyết định. 

Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 phân biệt giữa hai khái niệm công sinh và công dưỡng. Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 tạo ra cơ hội cho những nước dám đi đầu về mặt ứng dụng. Nhưng để có thể đi đầu về mặt ứng dụng thì bắt buộc phải thay đổi toàn bộ về thể chế, thay đổi những mô hình hoạt động. Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 là cuộc cách mạng giữa việc  dám hay không dám làm. 

Trong Đại hội XIII, xuất hiện nhiều điểm mới, trong đó có 2 điểm đặc biệt quan trọng. Đầu tiên là việc Việt Nam đã chính thức tuyên bố với thế giới về khát vọng hùng cường thịnh vượng, quyết tâm trở thành một quốc gia phát triển với thu nhập cao vào năm 2045. 

Đây là một mục tiêu rất cao. Nếu Việt Nam chúng ta không đạt được tốc độ tăng trưởng bình quân hằng năm trên 7% thì rất khó để đạt mục tiêu này trong vòng 25 năm nữa. Chúng ta đã xác định rõ ràng con đường để đạt được mục tiêu đó là con đường của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và bằng chuyển đổi số, bằng cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4.

Đảng và Nhà nước Việt Nam sẵn sàng thay đổi toàn bộ các mô hình để thúc đẩy việc chuyển đổi số Quốc gia diễn ra nhanh chóng. Nếu nảy sinh các vướng mắc về mặt thể chế, Bộ Thông tin & Truyền thông sẽ trở thành chiếc cầu nối giúp giải quyết khúc mắc cho các doanh nghiệp."

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng còn cho rằng, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 có một điểm rất nhân văn. Nó giúp cho những người dù là nghèo nhất, khó khăn nhất cũng có cơ hội tiếp cận những dịch vụ tốt với chi phí rẻ nhất. 

“Công nghệ số là các platform. Điểm đặc biệt của nó là càng nhiều người sử dụng thì giá sẽ càng rẻ, càng nhiều người dùng, sản phẩm sẽ càng thông minh hơn. Đối với thị trường quy mô 100 triệu dân như ở Việt Nam, giá dịch vụ trong thời đại 4.0 ngày nay gần như bằng 0 nếu tính chi phí theo đầu người. Người dám dẫn đầu sẽ trở thành người dẫn dắt cả thế giới. 

Các cuộc cách mạng công nghiệp, đặc biệt là cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 sẽ giúp người nghèo giàu lên. Chính vì thế, chúng ta phải triển khai ở những vùng nông thôn, những nơi khó khăn trước.

Cách đây 3 tuần, Bộ Thông tin & Truyền thông có cử một đoàn công tác lên tỉnh Lai Châu. Các hộ gia đình ở đây mặc dù không phải thuộc bộ phận nghèo lắm nhưng họ đều không có tiền, và tài sản của họ chỉ là những con trâu. Nếu muốn bán trâu lấy tiền, gia đình đó phải mang trâu lên chợ huyện, nhưng việc buôn bán không hề dễ dàng. Vậy hà cớ gì mà chúng ta không tạo ra một sàn thương mại điện từ để giúp cho họ có thể bán được những con trâu đó, cho người dân ở vùng đồng bằng và thậm chí sẽ có người đến tận nhà dẫn trâu đi, mảnh ghép đó chính là các công ty bưu chính của Việt Nam. 

Chúng ta có thể thực hiện điều này rất dễ dàng bằng công nghệ. Nếu điều dó thành hiện thực, những hộ nông dân sẽ trở thành những nhà kinh doanh, giống như câu tục ngữ: "phi thương bất phú". Khi bán được trâu, có tiền, họ sẽ nuôi thêm nhiều con trâu khác nữa và rồi dần dần, họ giàu lên.” 

Trên thế giới có rất nhiều câu chuyện tương tự như vậy. Điều mà chúng ta lo lắng nhất là việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trong đời sống nhiều khi làm chúng ta thấy nản bởi lẽ phải đến tận nơi, hướng dẫn cài đặt và sử dụng phần mềm từng li từng tí, đến từng thôn, xã. 

“Khi cho ra đời thêm một phần mềm khác lại phải lặp lại quá trình cài đặt, rồi huấn luyện, rồi đào tạo thì đến bao giờ chúng ta mới có đáp án cho bài toán toàn dân, toàn diện?” - điều trăn trở của vị Bộ trưởng.

Công nghệ số với sự trợ giúp từ khái niệm nền tảng sẽ giải quyết được vấn đề đó cho hàng triệu triệu người dùng. Nền tảng hiện nay không cần có quá trình đào tạo. Mọi người vào nền tảng và tự khắc biết sử dụng. Các nền tảng này, kết hợp với công nghệ hiện đại sẽ góp phần đẩy nhanh và sâu quá trình chuyển đổi số.

Câu chuyện về các doanh nghiệp công nghệ số tiêu biểu của  Việt Nam không chỉ thúc đẩy tăng trưởng GDP của nước nhà mà còn tạo ra thay đổi về tư duy và cách nhìn nhận của con người Việt Nam. 

Những vấn đề còn trăn trở

Chia sẻ câu chuyện của bản thân, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết thêm, khi đến công tác tại một tỉnh, Bí thư tỉnh đó từng chia sẻ rằng, việc khó khăn nhất tại địa phương đó là mời đủ số lượng bác sĩ về để đạt được đúng tỷ lệ số lượng bác sĩ trên một vạn dân. Trung bình, tỷ lệ này ở Việt Nam là 8 bác sĩ trên 1 vạn dân. Ở các tỉnh miền núi khó khăn, tỷ lệ này còn thấp hơn rất nhiều. 

Khi Bộ Thông tin và Truyền thông giới thiệu phần mềm tư vấn khám chữa bệnh từ xa như VOV BACSI 24/7, người dân chỉ việc dùng điện thoại di động để nhận được tư vấn sức khỏe từ các bác sĩ trên khắp cả nước mà không cần phải đi đến bệnh viện. Khi này, tỷ lệ số lượng bác sĩ trên một vạn dân được tăng lên đáng kể. Đây là ước mơ chung của rất nhiều tỉnh thành nhưng có thể được giải quyết bằng một công nghệ rất đơn giản. 

Để đào tạo hàng trăm, hàng ngàn bác sĩ đủ trình độ để có thể chẩn đoán hình ảnh một cách chính xác, rõ ràng rất khó và không khả thi. Tuy nhiên, nếu nền tảng chẩn đoán hình ảnh bằng AI - DrAid phát triển hơn nữa, người dân ở các vùng sâu và vùng xa không cần phải đến tận Hà Nội xa xôi mà vẫn khám bệnh được, tiết kiệm rất nhiều thời gian, chi phí và giải quyết luôn được vấn đề tắc nghẽn ở các tuyến trên.

Có rất nhiều cách đẻ chúng ta thay đổi Việt Nam, giúp cho đất nước phát triển mạnh mẽ và người dân Việt Nam hạnh phúc hơn. Việt Nam vẫn còn rât nhiều nỗi đau (pain point). Cuộc sống của người dân đang thiếu hụt những điều giản đơn mà các doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể làm được. 

Mỗi doanh nghiệp, mỗi người dân hãy cố gắng nhìn ra được những nỗi đau đó và giải quyết nó bằng công nghệ. Những nỗi đau đó là nỗi đau của hàng triệu người. Nếu giải được nỗi đau đó, chúng ta sẽ không bao giờ thất bại. 

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định, các doanh nghiệp Việt hãy xuất phát từ những nỗi đau đó để đi lên, khi đó nhất định doanh nghiệp và quốc gia sẽ phát triển. 80% những nỗi đau này là nỗi đau của toàn cầu. Những quốc gia đang phát triển khác cũng có những nỗi đau y hêt như Việt Nam. 

Viettel đạt được thành công ở các nước khác chỉ đơn giản bởi họ giải những bài toán đã có đáp án giống như ở Việt Nam tại chính những quốc gia đó. Smartphone là một thiết bị công nghệ cao, và bởi vì là công nghệ cao, tỉ lệ sử dụng càng cao thì giá lại càng rẻ. 

Mạng điện thoại di động có vai trò tương tự như một platform, càng nhiều người dùng, giá sẽ càng rẻ. Một trạm phát sóng cần đầu tư khoảng 2 tỷ đồng có thể phục vụ trên dưới 10.000 thuê bao. Chi phí đầu tư cho việc phục vụ 1 người và 10.000 người chỉ chênh nhau có vỏn vẹn 10%. 

Nếu cùng 1 trạm phát sóng đó mà phục vụ được cho 10.000 người, chi phí đầu tư sẽ giảm đi 10.000 lần và nhìn nhận về bản chất, giá cả khi đó gần như là con số 0. Điều này có nghĩa là, chúng ta có thể làm cho một dịch vụ trở nên cực kì rẻ bằng cách phổ cập dịch vụ đó cho thật nhiều người dùng. 

Tại các thị trường ở nước ngoài, Viettel luôn phải là người đến sau. Logic của một người đến sau là đi dần dần, nhưng đến sau thì phải chịu việc không có tên tuổi. Đã không có tên tuổi mà làm sản phẩm còn kém hơn những kẻ đi trước thì làm sao bán được hàng. Do vậy, Viettel đề ra chiến lược tuy vào sau, nhưng nhất định phải làm tốt hơn các nhà mạng trước đó, sau đó mới tính đến chuyện kinh doanh. 

Câu chuyện chuyển đổi số tại Việt Nam cũng phải diễn ra như vậy. “Chúng ta phải làm tốt hơn cái đang có, chất lượng hơn và giá lại rẻ hơn, và nhờ đó chuyển đổi số đi đến thành công. Nếu chuyển đổi số thành công, tôi có niềm tin mạnh mẽ rằng doanh nghiệp Việt nam sẽ đi ra thế giới được, bởi 80% nỗi đau của chúng ta cũng là nỗi đau của toàn thế giới”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.

Nhìn vào lịch sử hàng nghìn năm của nhân loại, các nước đang phát triển tương đối ung dung trong cuộc cách mạng lần này. Chỉ có những đất nước nghèo túng, đang đói khổ mới quyết tâm thực hiện. Vì thế, nhất định Việt Nam có thể trở thành một quốc gia phát triển về công nghệ.

Một điểm dễ dàng nhận thấy tại Diễn đàn Quốc gia phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam năm 2020 là mọi người có mặt ở đây đều rất tự tin. Không chỉ tự tin, họ còn dám nghĩ lớn và nói những câu chuyện vĩ đại, đồng thời trình bày cực kì thuyết phục. 

Mục tiêu đặt ra cho sự nghiệp phát triển doanh nghiệp công nghệ số của Việt Nam là có thêm ít nhất 6.000 doanh nghiệp/năm, phấn đấu có thêm 100.000 doanh nghiệp mới trong 10 năm nữa. Nhưng với tốc độ phát triển như hiện tại, thậm chí chưa đến năm 2025, Việt Nam sẽ đạt được mục tiêu đó. Điều này tương tự với việc cứ 1.000 người dân Việt Nam thì sẽ xuất hiện một doanh nghiệp công nghệ số. 

Trong công cuộc vĩ đại này, việc có niềm tin và dám nghĩ những điều điên rồ là cực kỳ quan trọng. Niềm tin giúp chúng ta vượt qua được nhũng trở ngại. Hãy cứ đặt ra những mục tiêu thật cao, đến mức hoang đường vì chỉ khi có một mục tiêu cao để chinh phục, áp lực sẽ tạo ra sự vĩ đại.

Lời kêu gọi của Bộ trưởng Bộ Thông tin & Truyền thông

Mỗi chúng ta đều tự dựng sẵn một vùng giới hạn. Khi chúng ta tiến xa hơn vùng biên thì giới hạn tự khắc sẽ được mở rộng ra. Khi chúng ta có một sứ mệnh to lớn để theo đuổi, nếu luôn trăn trở và suy nghĩ về nó, chúng ta sẽ nhận được năng lượng từ trời đất, năng lượng của vũ trụ bao la. Năng lượng này sẽ đưa chúng ta vượt qua mọi trở ngại.

Người Việt Nam xưa rất sợ công nghệ mới, hay thường nghĩ đó là việc của nước ngoài, nhưng công nghệ là kết quả của sự lao động. Một nghịch lí rằng chúng ta càng nghèo thì lại càng làm việc nhiều, và vì lí do đó, lại càng phải sáng tạo ra những điều vĩ đại hơn nữa, bởi vì công nghệ chính là sản phẩm sinh ra từ lao động. 

Các doanh nghiệp công nghệ số của Việt Nam hãy mạnh dạn triển khai nhiều tư duy đột phá, cảm nhận được nguồn năng lượng vô tận từ trời đất, mở rộng phạm vi giới hạn của chính bản thân để giúp cho đất nước Việt Nam trở nên hùng cường thịnh vượng. 

Chúng ta khao khát hòa bình, khao khát Việt Nam không có chiến tranh thì chỉ có một cách duy nhất, đó là Việt Nam phải hùng cường và thịnh vượng. Trong lịch sử, nước ta hay xảy ra chiến tranh bởi vì chúng ta yếu. Việc nâng tầm các doanh nghiệp công nghệ cũng là một cách giúp Việt Nam gìn giữ được nền hòa bình lâu dài, con cái chúng ta sau này không phải bỏ mạng nơi chiến trường.

Trong thời đại ngày nay, sức mạnh thuộc về những ai có công nghệ. Gần 40% các quốc gia trên thế giới đã lựa chọn sử dụng các công nghệ mở, bởi vì họ rất sợ, với sự phát triển như vũ bão của của công nghệ, sẽ có một quốc gia nào đó trở thành siêu cường quốc về công nghệ. Và nếu điều đó xảy ra, rất có thể chiến tranh thế giới thứ ba sẽ nổ ra. 

Nếu chúng ta một lòng đồng thuận, phát triển theo định hướng công nghệ mở, mượn vai người khác để phát triển và lại giúp đỡ những người đứng trên vai mình thì sẽ không xuất hiện siêu cường quốc công nghệ, lúc đó thế giới sẽ giữ được nền hòa bình lâu dài. Chúng ta không gìn giữ hòa bình cho Việt Nam mà còn góp phần gìn giữ hòa bình của toàn thế giới. Các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam hãy tự tin, mạnh dạn nhận về cho mình sứ mệnh thiêng liêng đó.