"Những ý kiến trong dư luận nói về Hải Dương chậm trễ, yếu kém nên dịch bệnh càng dập càng loang là chưa hiểu hết về chúng tôi"- Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Hải Dương - ông Phạm Xuân Thăng chia sẻ 

Bí thư Tỉnh uỷ Hải Dương - ông Phạm Xuân Thăng có cuộc trao đổi thẳng thắn với báo chí sau một thời gian dài tỉnh Hải Dương đương đầu với dịch bệnh. Ông cũng thẳng thắn nói về những ý kiến “chê trách” trong công tác chống dịch bệnh ở địa phương một cách không hề né tránh. 

Điều tiếc nuối của vị lãnh đạo

Nhìn lại toàn bộ công tác chống dịch thời gian vừa qua tại tỉnh, điều gì đến giờ làm cho ông cảm thấy hối tiếc nhất mà lẽ ra đã có thể làm tốt hơn?

Tỉnh Hải Dương chống chọi 23 ngày qua với cơn bão lớn là đại dịch Covid-19. 23 ngày, hàng nghìn người đã ngày đêm lăn lộn từng nhà, tại các bệnh viện dã chiến, nơi cơ sở cách ly và ở cả những chốt trên đường… để nhanh chóng khoanh vùng, truy vết và xét nghiệm nhằm hạn chế tối đa sự lây lan nguy hiểm của Virus SARS-CoV-2.

Đến nay, cơ bản có thể nói là tình hình ở Hải Dương đã được kiểm soát một phần, mặc dù vẫn còn những nơi trên địa bàn phát sinh các ca nhiễm.

Nhìn lại toàn bộ thời gian qua, chúng tôi nhận thấy có một điều đáng tiếc nhất đó là việc phát hiện ra ổ dịch tại Công ty Poyun quá muộn. Giá mà phát hiện sớm hơn thì đã không có hiện tượng “Chí Linh”.

Theo đánh giá của các chuyên gia y tế, ổ dịch này đã xuất hiện từ lâu và lây cho các công nhân trong Công ty Poyun. Đến khi xuất hiện một công nhân xuất cảnh sang Nhật có kết quả xét nghiệm dương tính. Mặc dù công nhân này trước đó đã được Việt Nam kiểm dịch là âm tính với Covid-19.

Khi chúng tôi tiếp nhận được thông tin đã lập tức truy vết những trương hợp tiếp xúc với ca nhiễm. Ngày 27/1, phát hiện ra ca bệnh dương tính đầu tiên tại Công ty Poyun. Ngày 28/1, ra quyết định phong toả toàn bộ Công ty Poyun và bước đầu nhận định nhà máy này là nơi phát sinh của Covid-19.
 
Tiến hành xét nghiệm ưu tiên phân xưởng cắt có công nhân đi Nhật làm việc thì phát hiện ngay ra 72 ca dương tính với SARS-CoV-2. Tiếp tục xét nghiệm trên toàn bộ công ty thì tìm ra thêm 176 người nữa dương tính với SARS-CoV-2.

Như lời khẳng định của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam thì đây là ổ dịch lớn nhất cả nước từ trước đến nay. Chưa có ổ dịch nào mà liên quan đến cùng lúc 2.340 công nhân, xét nghiệm ra đồng thời phát hiện tới 176 ca dương tính. 

Khi giải mã thì đây là chủng Virus biến thể mới của Anh, khiến cho công tác chống dịch của tỉnh Hải Dương gặp vô vàn khó khăn. Thời gian ủ bệnh đã bị kéo dài, công nhân mật độ đông đã qua giao tiếp, làm lây lan trong cộng đồng. Đó là điều mà tôi thấy đáng tiếc nhất.

Giả sử như chúng ta kiểm soát tốt hơn về các yếu tố dịch tễ và phát hiện thật sớm nguy cơ bệnh dịch trong doanh nghiệp và có những giải pháp phòng chống ngay từ đầu thì Công ty Poyun đã không bị biến thành ổ dịch khổng lồ và công tác chống dịch cũng không vất vả như hiện nay.

Điều đáng tiếc mà ông vừa nói đến là hạn chế của riêng của tỉnh Hải Dương hay là hạn chế chung trong công tác chống dịch bệnh ở Việt Nam hiện nay?

Nếu nhìn một cách toàn diện, chúng ta phải đánh giá lại toàn bộ công tác phòng chống dịch trong thời gian vừa qua. Chúng ta cho nhập cảnh với người đến từ nước ngoài, đưa người Việt Nam từ những quốc gia có dịch về nước.

Chúng tôi luôn lo ngại rằng đây là nguồn nguy cơ mang dịch bệnh từ ngoài vào nếu như không được kiểm soát tốt.

Trở lại với tỉnh Hải Dương, theo các chuyên gia y tế, nguồn bệnh bắt đầu từ Công ty Poyun hay là tại sân bay Vân Đồn. Đồng nghĩa là từ bên ngoài xâm nhập vào. Biến thể này chưa hề được phát hiện ở Việt Nam trước đó, bỗng đột ngột xuất hiện ở Công ty Poyun, nơi có chuyên gia Nhật làm việc. Rõ ràng tỉnh Hải Dương là nạn nhân của dịch bệnh, Hải Dương không phải là nơi sinh ra dạng virus biến thể này.

Không ít ý kiến cho rằng sự chậm chạp, thiếu quyết đoán của tỉnh Hải Dương trong một số tình huống, một số thời điểm khiến cho dịch bệnh bùng phát như hiện nay, Bí thư có nhìn nhận thế nào về luồng ý kiến đó?

Chúng tôi khẳng định rằng luồng dư luận này không chính xác. Phải nhìn lại đa chiều toàn bộ quá trình chống dịch ở Hải Dương sẽ thấy rõ điều mà tôi vừa khẳng định. 

Từ ngày 27/1, Hải Dương xuất hiện ca nhiễm đầu tiên lại Công ty Poyun. Khi đó chúng tôi đang tham dự Đại hội Đảng toàn quốc XIII. Ngay lập tức, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh và Bí thư Thành uỷ Chí Linh đã báo cáo với tổ chức và xin dừng tham dự Đại hội, trở về quê nhà để trực tiếp dập dịch.

Từ TP Hà Nội, chúng tôi đã tổ chức họp trực tuyến tại nơi nghỉ ngơi của các đại biểu để chỉ đạo công tác phòng chống dịch. Hôm sau, chúng tôi đã ra quyết định phong toả toàn bộ TP Chí Linh và cho cách ly 2.340 công nhân của Công ty Poyun.

Đây là quyết định đúng đắn và kịp thời mà Bộ Y tế đã đánh giá rất cao. Bộ đã ghi nhận Hải Dương đã khoá chặt được ổ dịch phát sinh tại Công ty Poyun ngay từ đầu, không để lan toả sang các địa phương khác. Đó là sự quyết đoán, nhanh nhẹn chứ không phải là chần chừ hay chậm chạp như một cá nhân đang nghĩ. 

Điều này được thể hiện thêm một lần nữa khi địa bàn huyện Cẩm Giàng xuất hiện dịch với diễn biến phức tạp.

Sáng ngày 5/2, cận Tết, khi số ca dương tính tại đây mới chỉ có 10 người nhưng chúng tôi nhanh chóng cho phong toả toàn bộ huyện Cẩm Giàng.

Phong toả đã giảm thiểu tối đa nguy cơ công nhân ở các tỉnh khác làm việc tại Cẩm Giàng di chuyển về quê ăn Tết, làm lây lan nguồn bệnh. Số lượng ca nhiễm bệnh thời gian qua tăng nhưng đại đa số đã được cách ly và khả năng lây nhiễm trong cộng đồng suy yếu.

Các địa phương khác trong địa bàn tỉnh tuy có ca dương tính nhưng đều là các trường hợp F1 liên quan ổ dịch tại Chí Linh và đã được đưa đi cách ly tập trung trước. Khi nghe số lượng công bố, mọi người thấy nhiều, nhiều người có thể xuất hiện tâm lý lo lắng nhưng đó là điều bình thường của dịch tễ. Bởi hàng ngàn công nhân làm việc trong một ổ dịch thì không thể có số lượng ca dương tính giống như yếu tố dịch tế từ một gia đình hay khu phố, thôn xóm.

Cùng đó, trong ngày 15/2 vừa qua, khi dịch xuất hiện tại 8 trên tống số 12 huyện, thị, thành phố, tỉnh Hải Dương quyết định cách ly xã hội toàn tỉnh. Đây là lần thứ 3 trong vòng 23 ngày chúng tôi đưa ra quyết định đúng thời điểm, kịp thời chứ không muộn.

Nếu phản biện lại những ý kiến cho rằng Hải Dương chậm trễ nên phòng chống dịch lúng túng, ông sẽ nói gì?

Chậm trễ hay không phải xét đến các yếu tố dịch tễ trên địa bàn để đánh giá đúng. Chúng tôi đã thống nhất chiến lược truy vết nhanh, khoanh vùng tiến hành xét nghiệm thần tốc trên diện rộng và cách ly, phong toả nhanh gọn để không làm ảnh hưởng tới đời sống kinh tế, xã hội của người dân và doanh nghiệp.

Khi đưa ra các quyết định quan trọng ở các giai đoạn của dịch, Hải Dương đều tham khảo ý kiến của đoàn chuyên gia y tế và Bộ Y tế về mặt dịch tễ học. Thực hiện phong toả ở đâu, cách ly chỗ nào đều phải dựa trên cơ sở dịch tễ, cơ sở khoa học, tuyệt đối không được phong toả cực đoan. Chúng tôi quyết định cách ly toàn tỉnh Hải Dương là vì sự an toàn của Hải Dương và của cả đất nước.

Bộ trưởng Y tế tỏ ra bực mình vì cán bộ Hải Dương không cập nhật số liệu kịp thời là vì diễn tiến dịch quá nhanh

Bản thân Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long đã tỏ sự không hài lòng ở một cuộc họp trực tuyến, khi cán bộ chức năng của tỉnh Hải Dương báo cáo mà không nắm được con số cụ thể? Đây có phải là một trong những nguyên nhân dẫn tới việc dập dịch tại Hải Dương gặp nhiều khó khăn?
 
Đúng là có sự lúng túng của các anh em chuyên môn. Khi đó, tình hình bệnh dịch đang diễn biến rất nhanh, số liệu ca F0, F1 thay đổi trong từng giờ, F2 tăng lên từng phút. Đến khi Bộ trưởng Bộ Y tế yêu cầu phản ánh chính xác con số mới nhất thì anh em chuyên môn tại đầu mối cấp sở có sự cố chưa cập nhật kịp.

Cái đó không phải là phản ánh tỉnh Hải Dương thiếu trách nhiệm mà nó cho thấy diễn biến dịch bệnh ở đây quá nhanh, Hải Dương đang phải đối mặt với những khó khăn lớn cần phải được hỗ trợ, chia sẻ.

Những ngày đầu chống dịch, CDC Hải Dương từ năng lực xét nghiệm chỉ ở mức 600 mẫu một ngày, nay tiếp nhận cùng lúc cả chục nghìn mẫu xét nghiệm nên đã có những thích nghi hơi chậm. Để kịp thời giữ chân trường hợp nhiễm bệnh và chuyển họ vào khu điều trị, CDC đã quyết định ưu tiên báo cáo ca dương tính trước. Nhược điểm này ngay sau đó đã được khắc phục. Hiện nay CDC có năng lực xét nghiệm hàng chục ngàn mẫu mỗi ngày.

Việc cách ly quá nhiều người trong một địa điểm được nhắc đến như một nguyên nhân chính làm tăng ca nhiễm, nay đã phải chuyển khoảng 1.800 công nhân tại Chí Linh ra khu vực khác. Ông lý giải về việc này thế nào?

Khẳng định với mọi người là việc cách ly với chúng tôi rất kịp thời. Chỉ sau đôi tiếng bàn bạc, chúng tôi quyết định cách ly ngay 2.340 công nhân làm việc tại Công ty Poyun. Sau đó, Chí Linh tiếp tục cho cách ly 6.100 người để “ giữ chân” những người có nguy cơ cao này hoà vào cộng đồng làm lây lan dịch.

Với một địa bàn xa xôi như Chí Linh, đối mặt với lượng người cách ly đột ngột tăng quá lớn, trong khi đó các cơ sở cách ly hiện có không nhiều và đã sử dụng tối đa công suất. Chúng tôi buộc phải sử dụng các cơ sở thay thế có khả năng cách ly như trường nghề Canada để tiến hành phong toả công nhân, để thực hiện phương châm tại chỗ.

Nhưng số lượng người cách ly đông quá, lại đúng trong dịp Tết Nguyên Đán nên có trường hợp chủ quan đã giao lưu. Điều này tỉnh Hải Dương đã nghiêm túc rút kinh nghiệm, chấn chỉnh triệt để, thể hiện ngay việc bố trí phương án cách ly tại huyện Cẩm Giàng sau này.

Khi xét nghiệm các khu cách ly tại TP Chí Linh số ca nhiễm F0 tăng lên đáng kể. Các chuyên gia của Bộ Y tế đã lý giải về vấn đề này cho chúng tôi là do các công nhân này trong thời gian làm việc ở Công ty Poyun đã bị lây nhiễm. Qua một thời gian cách ly thì những người này khởi bệnh. Khởi bệnh muộn ngay trong thời gian đang cách ly là đặc tính của biến thể Covid-19 mới. Vì thế, ở TP Chí Linh mới xuất hiện rất nhiều người đã xét nghiệm âm tính trước đó.

Chúng tôi đã cho rà sát toàn bộ và nhận thấy, tại Chí Linh ở những nơi cách ly thông thoáng, bảo đảm 4 người 1 phòng nhưng vẫn có rất nhiều trường hợp đang F1 trở thành F0.

Họ đã mang sẵn mầm bệnh trong người từ khi làm việc ở nhà máy, và khởi phát theo thể trạng của từng người chứ không đủ căn cứ khoa học để nói họ bị lây nhiễm chéo trong khu cách ly.

Hiện nay, tỉnh Hải Dương đã chuyển toàn bộ công nhân tại trường nghề Canada sang những cơ sở cách ly khác do quân đội quản lý.

Nhiều ngày qua tại tỉnh Hải Dương vẫn xuất hiện tiếp những ca dương tính và tại 12/12 huyện, thị, thành phố đều có ca nhiễm bệnh khiến cho nhiều người nghi ngờ Hải Dương càng dập, dịch lại càng loang?

Đến thời điểm hiện tại, tôi có thể khẳng định tỉnh hoàn toàn chủ động trong công tác phòng, chống dịch Covid-19 và tuân thủ chặt chẽ chiến lược chống dịch mới của Bộ Y tế và Ban Chỉ đạo Trung ương đưa ra.

Vừa qua, TP Chí Linh cũng đã tiến hành lấy mẫu trên diện rộng 2 phường có nguy cơ lây nhiễm cao, với trên 20 nghìn mẫu được xét nghiệm thì 100% đều cho kết quả âm tính. Điều đó khẳng định rằng tỉnh đã xác định trúng ổ dịch ở Công ty Poyun và không còn dịch ngoài cộng đồng.

Số ca dương tính có và sắp tới sẽ còn có tiếp, nhưng đều nằm gọn trong khu vực cách ly, phong toả. Vì thế, nhân dân cả nước có thể yên tâm, chúng tôi đang mở rộng việc xét nghiệm để làm sạch nguy cơ lây lan của dịch bệnh.

Tỉnh Hải Dương đang đi đúng hướng trong dập dịch

Thực tế tình hình dịch bệnh tại Hải Dương theo ông có gì khác đối với các địa phương khác?

Thực tế việc phòng chống dịch tại Hải Dương phức tạp, khó khăn hơn nhiều nếu so với các nơi khác như Quảng Ninh, Đà Nẵng, TP Hà Nội… trước đây.

Bởi lẽ quy mô và loại virus tại Hải Dương với tốc độ lây lan cao gấp nhiều lần dù bệnh tình không nặng lên.

80% người nhiễm bệnh không có các triệu chứng điển hình. Đối tượng nhiễm là các công nhân trẻ, khoẻ không có các biểu hiện lâm sàng nên công tác phòng, chống dịch càng khó khăn.

Hải Dương bùng phát dịch bệnh trong bối cảnh dịp Tết Nguyên Đán ở nơi rất đông công nhân, ủ bệnh lâu nên số lượng các ca F0, F1 rất lớn.

Dịch có từ lâu và đã tạo thành quả bom trong môi trường hàng nghìn công nhân trên địa bàn mà không được phát hiện kịp thời. Cho đến khi có một cô gái sang Nhật phát hiện dương tính mới lộ ra. Nên tất cả các biện pháp xử lý dịch bệnh sau này của chúng tôi là để xử lý hậu quả của việc đã bị nhiễm bệnh từ trước.

Tổng số 12 huyện, thị, thành phố đều có ca nhiễm, trừ huyện Cẩm Giàng đang điều tra dịch tễ thì các ca bệnh ở các địa phương khác đều xác định được nguồn lây. Trong đó, nguồn lây từ ổ dịch TP Chí Linh vẫn chiếm đa số.

Theo thông tin của Ban Chỉ đạo phòng chống dịch bệnh Covid-19 Hải Dương nhận định ổ dịch ở TP Hải Dương hiện phức tạp hơn cả ở huyện Cẩm Giàng?

Thông tin này đến ngày hôm nay Hải Dương hoàn toàn có thể bác bỏ. Chiều tối hôm qua, Công an TP Hải Dương đã tìm ra được nguồn lây nhiễm chính xác của chùm ca bệnh mới 4 người trong 1 gia đình tại phường Hải Tân.

Kết quả truy vết nhằm xác định rõ nguồn lây một lần nữa đã cho thấy chúng tôi đang chống dịch đúng hướng và đang phát huy được hiệu quả.

Tỉnh Hải Dương sẽ tiếp tục làm gì để có thể dập hoàn toàn dịch trong thời gian sớm nhất, thưa ông?

Hải Dương sẽ tiếp tục thực hiện chiến lược truy vết thật nhanh và xét nghiệm diện rộng, khoanh vùng, cách ly thật gọn để hạn chế xuống mức thấp nhất ảnh hưởng đến điều kiện phát triển kinh tế và xã hội.

Chống dịch thành công nhưng không thể để đến mức kiệt quệ kinh tế. Vì thế, tỉnh Hải Dương nêu quyết tâm hết 15 ngày cách ly xã hội thì dịch bệnh sẽ được khống chế hoàn toàn.

Quan tâm nhất của chúng tôi hiện tại là tập trung cao độ dập dịch tại địa bàn huyện Cẩm Giàng với chiến lược cụ thể là bắt buộc 100% doanh nghiệp tại khu vực này phải đăng ký xét nghiệm Covid-19 cho công nhân. Bất kì công ty nào không tuân thủ thì không được phép sản xuất.

Đối với các khu dân cư, tỉnh Hải Dương tiến tới xét nghiệm trên diện rộng để nhằm lọc sạch mầm bệnh.