Từ trong bóng tối, các YouTuber, streamer ở Việt Nam bước ra giữa vũ đài ánh sáng và trở thành tâm điểm của dư luận và xã hội

Khi virus Corona chính thức được đặt tên là Covid-19, không ai có thể nghĩ rằng hành vi của cả thế giới sẽ bị tác động mạnh mẽ đến như vậy chỉ vì một loại virus gây viêm đường hô hấp cấp trên cả động vật và người. Từ chỗ làm việc, giải trí tại những tòa nhà, khu thương mại tập trung đông người đến các hoạt động của con người dần bị thu bé lại vừa bằng một căn phòng là nơi dịch vụ trực tuyến lên ngôi.

Đầu tiên phải kể đến ứng dụng TikTok, ứng dụng tạo video ngắn đã gây sốt trên toàn cầu vài năm vừa qua. Nhưng chỉ nhờ có Covid-19, TikTok mới vượt qua cột mốc 2 tỷ lượt tải về. Ứng dụng này luôn nằm trong Top các ứng dụng có doanh thu cao nhất trên thế giới. 

Cơn sốt của TikTok có dấu hiệu chững lại ở quốc gia Ấn Độ và Mỹ, nơi ứng dụng nguồn gốc Trung Quốc này bị chính phủ ‘sờ gáy’. Nhưng tại thị trường Việt Nam, sự tăng trưởng của TikTok chưa hề có dấu hiệu giảm nhiệt. Đây cũng là nền tảng khai sinh ra nhiều hiện tượng mạng như hot girl ‘trứng rán cần mỡ, bắp cần bơ’ Trần Thanh Tâm (hiện sở hữu 2,8 triệu fan), hot girl nóng bỏng Lê Bống (5 triệu fan), boy thả thính ‘tôi chiều các em quá nên các em sinh hư’ Khoa Vương, hot boy múa quạt Lê Bảo (2,7 triệu fan)...

Những nền tảng mạng xã hội đã đưa những Gen Z nói trên bỗng chốc vụt sáng trở thành sao trong chớp mắt, được săn đón bởi nhiều bạn trẻ cùng thế hệ. Hệ lụy mà nó mang lại là rất khó lường trước bởi những trào lưu nguy hiểm luôn rình rập để lan truyền trên những nền tảng này. 

Nhưng nếu những Gen Z nói trên chỉ là phần nổi thì phần chìm của tảng băng mới thực sự nguy hiểm. Năm 2020 chứng kiến rất nhiều các kênh YouTube phản cảm được tìm thấy sau rất nhiều năm lặng lẽ kiếm tiền. Nhờ Covid-19, lượng xem ở những kênh này mới tăng vọt và được nhiều người chú ý tới.

Điểm chung của những kênh YouTube dạng này là làm nội dung bất chấp tất cả với mục tiêu kiếm tiền dựa trên chia sẻ doanh thu. Chỉ đến khi lực lượng cơ quan chức năng vào cuộc xử phạt con trai bà Tân Vlog, những YouTuber khác mới âm thầm xóa bỏ các video phản cảm. 

Kết thúc năm 2020 vừa qua, cậu bé 9 tuổi Ryan Kaji tiếp tục được tạp chí Forbes nổi tiếng tôn vinh là YouTuber kiếm tiền nhiều nhất năm 2020, nhờ vào việc sản xuất nội dung hướng đến ‘mỏ vàng’ trẻ em. Đây cũng là một mảng tối khác của YouTube nhưng không được nhắc đến nhiều trong cả năm 2020 giữa một rừng các nội dung độc hại liên tục bị phản ánh trên các kênh truyền thông đại chúng. 

Trong khi các YouTuber có thu nhập tiền tỷ từ quảng cáo, các streamer Việt Nam cũng có một năm hoạt động tích cực nhờ lượng người xem tăng đột biến. Nổi bật nhất trong số này phải kể đến Độ Mixi, steamer đã có những phát ngôn trở thành tâm điểm chú ý dư luận trong một chương trình của Đài truyền hình quốc gia VTV.

Bất chấp những lùm xùm cá nhân, Độ Mixi cùng nhiều streamer khác đã thực hiện những hành động đầy ý nghĩa trong đợt lũ lịch sử ở miền Trung. Cũng tại thời điểm đó, Huấn Hoa Hồng lại gây bức xúc cộng đồng khi cắt ghép clip trao quà từ thiện của VTV nhằm đánh bóng tên tuổi bản thân.

Huấn Hoa Hồng và các giang hồ mạng "dạy" đạo lý tiếp tục có một năm tích cực hoạt động trên mạng xã hội. Cứ mỗi khi dẹp được một kênh của Khá Bảnh hay Phú Lê, YouTube lại đề xuất thêm các video của những giang hồ online mới nổi buộc các cơ quan chức năng phải đưa ra giải pháp quyết liệt để giải quyết triệt để tận gốc vấn nạn nhức nhối này. 

Chất lượng nội dung sáng tạo đi xuống rõ rệt nhưng phản ứng của YouTube lại là tận dụng đủ mọi cách để có thể tối đa doanh thu quảng cáo. Khi người dùng còn chưa cảm thấy hết bức xúc vì quảng cáo xuất hiện ở cả những video không bật kiếm tiền, thì YouTube tiếp tục chứng tỏ sự vô trách nhiệm khi để các loại quảng cáo như ‘nhà tôi ba đời nhận chữa bệnh’ tung hoành nhiều tháng vừa qua. 

Một năm đầy những biến động vì đại dịch Covid-19 sắp sửa khép lại, nhưng những nội dung xấu độc lan truyền trên mạng xã hội sẽ không vì thế mà giảm bớt nếu bản thân các YouTuber, streamer không tự đề cao trách nhiệm trong việc chung tay đẩy lùi nội dung nhảm nhí, phản cảm.