Khi nói chuyện với nhiều bạn trẻ tại Việt Nam, TS Công thường nhận được câu hỏi rằng: “Làm gì để ra trường đạt mức lương 2.000 hay 10.000 USD/tháng?”. Anh cho rằng, thay vì đặt câu hỏi đó, các bạn trẻ hãy nghĩ đến việc làm thế nào để nâng tầm giá trị bản thân

Giáo dục hướng nghiệp là điều rất quan trọng

TS Trịnh Công từng học chuyên Toán tại Trường THPT Chuyên Hùng Vương, Phú Thọ. Khi đang theo học chương trình Cử nhân tài năng Hóa học tại Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, anh được lựa chọn sang Nga, theo học hệ Kỹ sư Hóa học của Trường Đại học Tổng hợp Saint Petersburg. Sau đó, anh Công tiếp tục học tiến sĩ tại University of Southern California (Hoa Kỳ).

TS Công hiện đang là quản lý cao cấp của một nhóm nghiên cứu và phát triển sản phẩm tại một tập đoàn cung cấp nguyên liệu bán dẫn số một trên thế giới - Applied Materials – với doanh thu gần 20 tỉ USD. Là chủ nhân của 15 bằng sáng chế, trong đó bao gồm cả những sáng chế đã được các tên tuổi lớn ứng dụng để sản xuất ra chip lõi, xử lý màn hình OLED trong điện thoại thông minh và máy tính, nhưng anh Trịnh Công nói, bản thân cũng đã nhiều lần “chệch choạc”.

“Điển hình như vào năm lớp 12, vì được giải quốc gia, tôi được tuyển vào thẳng một ngôi trường đại học, thế nhưng tôi lại không biết nên lựa chọn cái gì.

Ban đầu, tôi đã nộp hồ sơ vào Trường Đại học Ngoại thương vì nghe nói học tại đây ra trường sẽ rất giàu có. Nhưng khi được mẹ dẫn đến trường, nhìn các bạn “bắn” tiếng Anh như gió, tôi lại nhận thấy đây không phải nơi phù hợp với mình.

Vì thế, tôi và mẹ đã quyết định rút hồ sơ và nộp thẳng vào Trường Đại học Sư phạm Hà Nội. Suy nghĩ khi ấy của bản thân là chọn Sư phạm có nghĩa không phải đóng tiền học. Nhưng lại một lần nữa, tôi dao động với quyết định của mình.

Lần này, bố đã cùng tôi tiếp tục rút hồ sơ để nộp vào Trường Đại học Bách khoa Hà Nội. Dù chắc chắn rằng đây là lựa chọn cuối cùng nhưng tôi vẫn muốn thử sức với cuộc thi đại học. Kết quả là tôi đỗ và lại lựa chọn một hướng đi khác, theo học hệ Cử nhân tài năng Hóa học tại Trường Đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội.

Mặc dù hiện nay hài lòng với con đường đi của mình, nhưng anh Công nói, bản thân anh cũng từng có lúc hoang mang giữa rất nhiều ngã rẽ vì không có sự định hướng nghề nghiệp ở thời điểm ấy.

“Tôi may mắn có được nhiều con đường tốt cho mình lựa chọn hơn so với nhiều người bạn khác. Tôi cũng từng thiếu sự định hướng nghề nghiệp rõ ràng, nhưng có thể tôi may mắn hơn, là cuối cùng vẫn có thể lựa chọn được con đường đi phù hợp. Do đó, tôi nghĩ rằng, giáo dục hướng nghiệp là một điều cực kỳ quan trọng với tất cả học sinh, nhất là ở cấp học phổ thông”, anh Công nói.

Học gì để tương lai trở nên giàu có?

Từng đi tới một số trường THPT và cả trường đại học để trò chuyện với nhiều bạn trẻ, TS Trịnh Công thường nhận được câu hỏi: “Làm sao để khi ra trường đạt mức lương 2.000 - 10,000 USD/tháng?”; “Học gì để trở nên giàu có trong tương lai?”

Vị TS cho rằng, thay vì đặt câu hỏi đó, sinh viên nên nghĩ đến việc làm gì để nâng tầm giá trị bản thân lên cao hơn. Khi đó, tự khắc sẽ có người chấp nhận trả hàng nghìn USD/ tháng cho chất xám của các bạn hoặc chính bạn cũng có thể tự tạo lập nên một công ty có giá trị riêng cho mình.

“Có 3 yếu tố sẽ giúp các bạn trẻ định hướng nghề nghiệp tương lai. Đó là đam mê, khả năng của bản thân và cuối cùng là nhu cầu, xu hướng của xã hội.

Nếu không có đam mê và khả năng ở những lĩnh vực mình dự định theo đuổi thì dù công việc ấy có đem lại mức lương cao đến thế nào và khiến bạn trở nên giàu có thì bạn cũng sớm sẽ thấy lạc lõng.

Để khám phá khả năng của bản thân, các bạn có thể tham gia vào một công việc thực tế để thử sức. Cũng giống như việc tôi đã từng luôn tò mò liệu mình có khả năng với ngành khoa học hay không. Vì thế, tôi đã xin vào làm nghiên cứu trong một phòng thí nghiệm của một vị giáo sư ngay từ năm nhất đại học.

Nhưng để xác định được hướng đi nghề nghiệp tương lai, chỉ có đam mê và khả năng thôi là vẫn chưa đủ. Bạn cũng cần phải xác định xem nhu cầu và xu hướng tương lai của xã hội ra sao trong thời điểm đó”.

TS Trịnh Công đưa ra gợi ý: “Trong thời đại Internet, dù ngành nghề của bạn là gì, tiếng Anh là một kỹ năng rất quan trọng. Thế giới có một kho tàng kiến thức khổng lồ được viết bằng tiếng Anh mà chúng ta có thể tiếp cận từ bất cứ nơi đâu.

Ngành khoa học máy tính cũng trở nên quan trọng hơn. Trong điều kiện của Việt Nam hiện nay, học ngành khoa học máy tính sẽ có cơ hội việc làm rất lớn, lại không cần phải đầu tư cơ sở vật chất nhiều.

Vài năm trở lại đây, công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) và máy học (Machine Learning) đã phát triển rất mạnh mẽ và được nhắc đến nhiều là do sự phát triển vượt bậc của phần cứng và tốc độ tính toán của các con chip”.

Là một người chuyên nghiên cứu và phát triển công nghệ lõi, anh Trịnh Công cho biết, trong vòng 5-10 năm tới, sự phát triển của công nghệ bán dẫn sẽ càng trở nên mạnh hơn, ứng dụng rộng rãi khắp các ngõ ngách của cuộc sống con người. Đây sẽ là “đất diễn” cho các kỹ sư công nghệ thông tin.

“Nếu Việt Nam chúng ta xây dựng được một đội ngũ kỹ sư phần mềm giỏi, chúng ta sẽ có nhiều cơ hội bước vào chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu”.

“Giáo dục STEM trong chương trình giáo dục phổ thông là rất quan trọng. Nó sẽ kích thích niềm đam mê khám phá của học sinh thay vì việc giải các bài tập khô khan nhàm chán. Nếu giỏi tiếng Anh và công nghệ, thế hệ người Việt trẻ sẽ có thêm nhiều cơ hội và giá trị của bản thân cũng sẽ từ đó được nâng cao”, anh Công chia sẻ.