Với Công ước Hà Nội, đây là lần đầu tiên một Công ước đa phương toàn cầu trong một lĩnh vực đang được cộng đồng quốc tế hết sức quan tâm gắn với một địa danh của Việt Nam.

Trong kỷ nguyên số, tội phạm mạng không chỉ đe dọa an ninh, ổn định chính trị, kinh tế và đời sống xã hội của riêng một quốc gia, mà còn là hiểm họa toàn cầu. Việt Nam luôn coi chống tội phạm mạng là một trong những ưu tiên trong chính sách an ninh quốc gia, đồng thời tích cực tham gia cùng cộng đồng quốc tế trong đấu tranh chống tội phạm mạng.

Đó là khẳng định của Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đặng Hoàng Giang trong cuộc họp báo quốc tế về Lễ mở ký Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội) diễn ra ngày 8/10.

Hành trình thúc đẩy Công ước Hà Nội

Tháng 12/2024, Đại hội đồng Liên hợp quốc đã chính thức thông qua Công ước chống tội phạm mạng và tổ chức Lễ mở ký tại Hà Nội ngày 25-26/10. Công ước đặt ra khung pháp lý về hợp tác quốc tế trong đấu tranh chống tội phạm mạng, bảo đảm các nước thành viên, đặc biệt là các quốc gia đang phát triển, quốc gia dễ bị tổn thương được hỗ trợ, nâng cao năng lực đối phó loại tội phạm này.

Lễ mở ký Công ước Hà Nội được đánh giá là cột mốc quan trọng khi lần đầu Hà Nội trở thành điểm khởi đầu cho một cam kết toàn cầu về tương lai số minh bạch, an toàn và vì con người.

Nhìn lại quá trình đàm phán, thúc đẩy việc ký kết Công ước, Thứ trưởng Đặng Hoàng Giang cho hay năm 2019, Liên hợp quốc đã khởi xướng việc xây dựng Công ước về Chống tội phạm mạng, văn kiện đầu tiên mang tính bao trùm của Liên hợp quốc trong lĩnh vực này.

Ngay từ đầu, Việt Nam đã tích cực ủng hộ sáng kiến quan trọng này của Liên hợp quốc.

Hiện tại, tình hình an ninh mạng đang diễn biến phức tạp không chỉ ở Việt Nam mà còn ở các quốc gia khác, gây ra nguy cơ an ninh phi truyền thống, ảnh hưởng đến tiến trình phát triển kinh tế-xã hội. Do đó, việc thúc đẩy lễ ký kết nhận được sự ủng hộ, đồng thuận của quốc tế.

Bên cạnh những thuận lợi thì việc mở ký Công ước cũng có những khó khăn nhất định, chẳng hạn như bối cảnh quốc tế diễn biến phức tạp; sự cạnh tranh, mâu thuẫn giữa các quốc gia cản trở tinh thần hợp tác, cùng tìm ra tiếng nói chung; sự khác biệt về hệ thống pháp lý của mỗi quốc gia…

Trong suốt các năm từ 2022 đến 2024, được sự ủy quyền của Chủ tịch nước, Đoàn công tác liên ngành của Chính phủ Việt Nam với nòng cốt là Bộ Công an và Bộ Ngoại giao cùng với các cơ quan liên quan đã chủ động, tích cực tham gia đầy đủ cả 8 vòng đàm phán của Công ước. Đến ngày 24/12/2024, Đại hội đồng Liên hợp quốc đã chính thức thông qua Công ước về chống tội phạm mạng.

Với phương châm nâng tầm đối ngoại đa phương, Việt Nam luôn xác định tích cực, chủ động tham gia định hình các khuôn khổ pháp lý quốc tế để bảo đảm tốt nhất lợi ích của quốc gia. Đó chính là tinh thần, là phương châm chúng ta tham gia tiến trình đàm phán Công ước này.

“Chúng ta đã góp phần đưa vào Công ước những nguyên tắc cơ bản, bảo đảm lợi ích chung của tất cả các quốc gia trong hợp tác chống tội phạm mạng, bao gồm: Tôn trọng chủ quyền, độc lập quốc gia, không can thiệp công việc nội bộ và tuân thủ luật pháp quốc tế,” Thứ trưởng Đặng Hoàng Giang cho biết.

Trong quá trình đàm phán, Việt Nam cũng đảm nhiệm vai trò điều phối thương lượng một số điều khoản quan trọng. Những đóng góp tích cực của Việt Nam đã nhận được sự ủng hộ cao của cộng đồng quốc tế. Kết quả là chúng ta đã có một công ước hoàn chỉnh, bảo đảm phù hợp lợi ích quốc gia và khuôn khổ pháp luật của Việt Nam.

Để Công ước Hà Nội sớm đi vào thực tiễn

Để chuẩn bị cho sự kiện đối ngoại đặc biệt quan trọng này, Chính phủ đã giao Bộ Công an là đơn vị chủ trì, phối hợp với Bộ Ngoại giao và các bộ ngành liên quan trong công tác tổ chức. Công tác chuẩn bị đã được triển khai bài bản và hiệu quả, dựa trên kinh nghiệm tổ chức nhiều hội nghị quốc tế của Việt Nam, đồng thời tuân thủ các yêu cầu và quy định của Liên hợp quốc.

Theo Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đặng Hoàng Giang, đã có gần 100 đoàn đại biểu từ các quốc gia đăng ký tham dự, cùng khoảng 100 đoàn doanh nghiệp, tổ chức phi chính phủ và các chuyên gia quốc tế đăng ký tham dự Lễ mở ký.

Ngoài phiên khai mạc và bế mạc, chương trình sẽ có 1 phiên thảo luận toàn thể, 1 phiên ký, 4 phiên thảo luận cấp cao và 4 phiên trao đổi bàn tròn, triển lãm về Công nghệ do Chính phủ Việt Nam và Ban Thư ký Liên hợp quốc phối hợp tổ chức. Dự kiến Chủ tịch nước Lương Cường và Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterrés sẽ có phát biểu quan trọng tại phiên khai mạc.

Nhấn mạnh việc Thủ đô Hà Nội được Liên hợp quốc lựa chọn làm địa điểm tổ chức Lễ mở ký và Hội nghị cấp cao là một sự kiện hết sức đặc biệt, Thứ trưởng Đặng Hoàng Giang nêu rõ: Đây là lần đầu tiên một Công ước đa phương toàn cầu trong một lĩnh vực đang được cộng đồng quốc tế hết sức quan tâm gắn với một địa danh của Việt Nam.

Với việc tên gọi "Công ước Hà Nội" được ghi nhận trong lời văn của Công ước, phản ánh sự ghi nhận đối với quá trình đóng góp của Việt Nam vào việc xây dựng văn kiện này, qua đó cho thấy việc đăng cai tổ chức Lễ mở ký là bước đi cụ thể để “khẳng định vị thế, thể hiện trách nhiệm” và thúc đẩy các sáng kiến an ninh mạng của Chính phủ Việt Nam. Sự kiện này cũng diễn ra đúng dịp kỷ niệm 80 năm ngày thành lập Liên hợp quốc (24/10).

Trong vai trò Trưởng Ban Chỉ đạo công tác chuẩn bị tổ chức Lễ mở ký, Thứ trưởng Bộ Công an Phạm Thế Tùng cho rằng Lễ mở ký Công ước Hà Nội không chỉ là một dấu mốc chính trị-pháp lý có ý nghĩa toàn cầu, mà còn mở ra một "cơ hội vàng" để Việt Nam thu hút đầu tư quốc tế vào lĩnh vực an ninh mạng - lĩnh vực trụ cột của công nghiệp an ninh, có ý nghĩa chiến lược, sống còn đối với tiến trình chuyển đổi số quốc gia.

“Tôi tin rằng với uy tín từ việc chủ trì đăng cai tổ chức Lễ mở ký Công ước và tiềm năng thị trường, chính sách đồng bộ, Việt Nam hoàn toàn có thể bứt phá, trở thành trung tâm đầu tư, nghiên cứu và phát triển giải pháp an ninh mạng hàng đầu khu vực. Công ước Hà Nội chính là đòn bẩy quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu chiến lược này,” Thứ trưởng Phạm Thế Tùng chia sẻ.

Để triển khai nhanh nhất các nội dung trong Công ước, Thiếu tướng Lê Xuân Minh, Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05 - Bộ Công an) cho hay cơ quan chức năng đang trong tiến trình rà soát lại các hệ thống pháp luật có liên quan để đảm bảo các yêu cầu phù hợp trong nước cũng như Công ước của Liên hợp quốc về Tội phạm mạng.

Đại diện A05 cũng bày tỏ mong muốn Công ước Hà Nội sẽ tạo thành một hành lang, một khuôn khổ pháp lý mới để các quốc gia cùng chung tay chống các loại tội phạm mạng, cùng chia sẻ các thông tin, dấu hiệu của các loại tội phạm, phối hợp điều tra trong xử lý tội phạm, xử lý các tài sản do phạm tội mà có và dẫn độ tội phạm.

“Chúng tôi luôn mong muốn xây dựng được một không gian mạng để các quốc gia trên thế giới cùng dùng cho mục đích hoà bình và phát triển chung,” ông Lê Xuân Minh nói.